Nadciśnienie tętnicze i jak żyć z tą chorobą?

Nadciśnienie tętnicze, znane również jako hipertonia, to powszechna choroba, której istotą jest przewlekłe podwyższenie ciśnienia krwi w tętnicach. Jest to jeden z najważniejszych czynników ryzyka wielu poważnych schorzeń, w tym chorób serca, udarów mózgu, czy niewydolności nerek. Aby lepiej zrozumieć nadciśnienie tętnicze, przyjrzymy się jego przyczynom, objawom, diagnozie, leczeniu oraz sposobom zapobiegania.

Co to jest nadciśnienie tętnicze?

Ciśnienie krwi to siła, z jaką krew naciska na ściany tętnic podczas przepływu przez naczynia krwionośne. Nadciśnienie tętnicze występuje, gdy ciśnienie krwi jest stale podwyższone, co oznacza, że serce musi pracować ciężej, aby pompować krew przez tętnice. Wartości ciśnienia krwi mierzymy w milimetrach słupa rtęci (mmHg) i wyrażamy jako dwie liczby: ciśnienie skurczowe (górna wartość) oraz ciśnienie rozkurczowe (dolna wartość).

Według standardów medycznych, nadciśnienie tętnicze diagnozowane jest, gdy ciśnienie skurczowe wynosi 140 mmHg lub więcej, lub ciśnienie rozkurczowe wynosi 90 mmHg lub więcej. Wartości te są podzielone na kilka stopni nasilenia:

• Stopień 1 (łagodne nadciśnienie): Ciśnienie skurczowe 140-159 mmHg i/lub ciśnienie rozkurczowe 90-99 mmHg.
• Stopień 2 (umiarkowane nadciśnienie): Ciśnienie skurczowe 160-179 mmHg i/lub ciśnienie rozkurczowe 100-109 mmHg.
• Stopień 3 (ciężkie nadciśnienie): Ciśnienie skurczowe 180 mmHg lub więcej i/lub ciśnienie rozkurczowe 110 mmHg lub więcej.

Przyczyny nadciśnienia tętniczego

Nadciśnienie tętnicze może mieć różne przyczyny i występuje w dwóch głównych postaciach: pierwotnej (idiopatycznej) oraz wtórnej.

• Nadciśnienie pierwotne (idiopatyczne): Jest najczęstszym typem nadciśnienia i rozwija się stopniowo przez wiele lat. Jego dokładne przyczyny są nieznane, ale istnieje wiele czynników ryzyka, które mogą przyczynić się do jego rozwoju, takich jak:

  • Genetyka – historia rodzinna nadciśnienia może zwiększać ryzyko.
  • Wiek – ryzyko wzrasta wraz z wiekiem.
  • Styl życia – nadmierne spożycie soli, otyłość, brak aktywności fizycznej, nadużywanie alkoholu i palenie tytoniu.

• Nadciśnienie wtórne: Występuje jako rezultat innej choroby lub stanu, który wpływa na ciśnienie krwi. Przyczyny nadciśnienia wtórnego mogą obejmować:

  • Choroby nerek – takie jak przewlekła niewydolność nerek czy zespół nerczycowy.
  • Choroby hormonalne – takie jak nadczynność tarczycy, zespół Cushinga czy guz chromochłonny.
  • Wady serca – takie jak wady wrodzone serca czy zawał serca.
  • Używanie niektórych leków – takich jak środki antykoncepcyjne, sterydy czy niektóre leki przeciwdepresyjne.

Objawy nadciśnienia tętniczego

Nadciśnienie tętnicze często przebiega bezobjawowo, co sprawia, że wiele osób nie jest świadoma swojego stanu zdrowia. To właśnie dlatego nadciśnienie nazywa się często „cichym zabójcą”. Kiedy objawy się pojawiają, mogą obejmować:

• Ból głowy zwłaszcza w okolicy potylicznej.
• Zawroty głowy, które mogą występować sporadycznie lub regularnie.
• Duszności i trudności w oddychaniu, które mogą być spowodowane powikłaniami nadciśnienia.
• Bóle w klatce piersiowej mogące być wynikiem przeciążenia serca.
• Zaburzenia widzenia w przypadku uszkodzenia naczyń krwionośnych w oczach.

Diagnostyka nadciśnienia tętniczego

Diagnozowanie nadciśnienia tętniczego opiera się na regularnym monitorowaniu ciśnienia krwi. Do podstawowych badań należy:

• Pomiar ciśnienia krwi. Regularne pomiary ciśnienia krwi są kluczowe w diagnostyce. Pomiar należy wykonać w warunkach spokoju i na odpowiednio dobranym ciśnieniomierzu.
• Badania dodatkowe. W przypadku nadciśnienia wtórnego lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak badania krwi, badania funkcji nerek, badania hormonalne czy echokardiogram serca.

Leczenie nadciśnienia tętniczego

Leczenie nadciśnienia tętniczego ma na celu obniżenie ciśnienia krwi i zapobieganie powikłaniom. Może obejmować:

• Zmiana stylu życia. Kluczowe znaczenie ma dieta niskosodowa, regularna aktywność fizyczna, utrzymanie prawidłowej masy ciała, unikanie alkoholu i palenia tytoniu.
• Leczenie farmakologiczne. Leki obniżające ciśnienie krwi, takie jak inhibitory ACE, blokery receptora angiotensyny, beta-blokery, diuretyki czy blokery kanałów wapniowych, mogą być stosowane w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta.
• Regularne monitorowanie. Kontrola ciśnienia krwi oraz dostosowywanie terapii są niezbędne w leczeniu nadciśnienia tętniczego.

Profilaktyka nadciśnienia tętniczego

Prewencja nadciśnienia tętniczego opiera się na zdrowym stylu życia oraz regularnym monitorowaniu ciśnienia krwi. Oto kilka zaleceń:

• Zdrowa dieta. Spożywaj dużo owoców, warzyw, pełnoziarnistych produktów, a ogranicz sól, tłuszcze nasycone i trans.
• Regularna aktywność fizyczna. Dąż do co najmniej 150 minut umiarkowanej aktywności fizycznej tygodniowo.
• Utrzymanie prawidłowej masy ciała. Otyłość zwiększa ryzyko nadciśnienia tętniczego.
• Unikanie używek. Ogranicz spożycie alkoholu i unikaj palenia tytoniu.

Podsumowanie

Nadciśnienie tętnicze to poważne schorzenie, które może prowadzić do wielu groźnych powikłań, w tym chorób serca, udarów mózgu i uszkodzenia nerek. Rozpoznanie nadciśnienia, zrozumienie jego przyczyn, objawów oraz odpowiednie leczenie i prewencja są kluczowe dla utrzymania zdrowia i jakości życia. Regularne pomiary ciśnienia krwi, zdrowy styl życia oraz przestrzeganie zaleceń medycznych mogą pomóc w skutecznym zarządzaniu nadciśnieniem i minimalizowaniu ryzyka powikłań. Dbaj o swoje serce i naczynia krwionośne, aby cieszyć się zdrowiem na co dzień.